ئەحمەد رەجەب/ شه‌هیدی نه‌مر خدر كاكیل ئه‌ستێره‌یه‌كی گه‌شاوه‌ له‌ئاسمانی كوردستان

حزبی شیوعی عێراق هەر لە سەرەتای دامەزراندنییەوە لە {31 ی ئازاری / مارتی 1934} داو، لە پێناو گەل و نیشتمان خەبات و تێكۆشانی بەهێزو بێوچانی كردووەو قوربانی زۆری داوەو خوێنی گەشی سەركردەو ئەندامەكانی بوونە بە‌ قەڵغانی پاراستنی گەل و نیشتمان و لە لایەن رژێمە سەركوتكەره خوێنرێژەكان و خەڵكانی چەپەڵ وسیخور تووشی راونان و گرتن و ئازارو ئەشكەنجه بوونەتەوەو‌ خۆراگرانە چوونە بەگژی جەلادەكانیان و بەبێ ترس و دڵەراوكێ و بێباكانەو سەربەرزانە رووبەرووی پەتی سێدارە بوونەو شەهید كراون.

شیوعییەكان وەك بەشێك له كۆروكۆمەڵی پێشكەوتووخوازو پارتە نیشتمانییەكان‌‌ قەت لە خەباتی هێزو پارتەكان و، خەڵكی خەباتگێری سەر گۆرەپانی تێكۆشان دوا نەكەوتوون و هەمیشە لە ریزی پێشەوە بوون و چەندین ئەندام و كادریان لە رێی كوردایەتی و سەربەرزی و سەربەخۆیی كوردستان بەخت كردووەو، یەكێك لەو تێكۆشەرو نەبەزانه شیوعی ناودار‌ { خدر كاكیل} ی نەمرە.

خدر كاكیل مرۆڤێكی سادەو ساكارو دڵساف، جوتیارێكی هەژار، كرێكارێكی چەوساوه خۆێ گەیاندە ریزی تێكۆشەران و، چووە ناو پرۆسەیەكی شۆرشگێرانەو، شان بە شان لە گەڵ هاورێكانی چاونەترسانەو خۆراگرانە لە گەڵ خواست و ئارەزووەكانی گەل و هاورییانی كە هەمیشە گیانیان خستوەتە سەر دەستیان بۆ سەركەوتنی ئامانجە پێرۆزەكانیان لە پێناو ئازادی و سەربەستی تێكۆشاوه و هەروا بۆ دژایەتیكردنی دیكاتۆرییەت لە پێناو دروشمی حزبەكەی { حزبی شیوعی عێراق}: نیشتمانێكی ئازاد و گەلێكی بەختیار.

خدركاكیل لە ئەنجامدانی كاروباری رۆژانەی مرۆڤێكی جوامیرو هێمن و لە سەرخۆ بوو، لە لایەن دۆست و هاورییان و كەسوكاری جێی رێزو خۆشەویستی بوو، هەموو كات دەم بە پێكەنین و قسە خۆش و دڵپاك و راستگۆو، بە درێژایی تەمەنی ژیانی مەردانه و خاوەن هەڵوێست لە بەرەی پێشكەوتووخوازو ئازادیخوازان و گەل بوو،، بە سەربەزی ژیاو چاونەترسانە هەڵسوكەوتی ئەكرد.

خدر كاكیل لە ناو خێزانێكی جوتیاری هەژار لە شاری رواندوز چاوی بۆ ژیان هەڵهێناوەو، وەك منداڵانی تری دەوروپشتی دەست بە كاری جوتیاری و كشتوكاڵی ئەكات و، ئەو مرۆڤێكی دڵسوزو خاوەن توانایەكی پۆڵایین و سیفاتی جوان و سیماو رەواڵەتی كەسایەتییەكی رێزدارو خۆنەویست بوو، دەستپاك و جێی متمانەو، خاوەن موراڵێكی بی وێنەو تیكۆشەرێكی ئازاو قارەمان بوو، رۆڵەیەكی بە ئەمەكی خێزانێكی دەست كورتی كەم دەرامەت بوو، هەژاری و نەداری بوونە هۆی وازهێنانی لە جوتیاری و كاری كشتوكاڵ و، روو بكاتە كرێكاری بۆ پەیداكردنی بژێوی خێزانەكەی و، یەكەم كەرەت لە كرێكاری بیناسازی دەستی پێكردو، پاشان بوو بە خاوەنی چایخانەو، دوواتر بوو بە كرێكاری نانەواخانەو، لەو كاتانەدا وەك ئەندامێكی چالاكی سەندیكای كرێكاران دەركەوت‌.

‌خدر كاكیل زیرەكانەو بە بیرێكی تیژو عەقلییەتێكی نوێیەوه رووی لە كاركردن كردو، هەر زوو دیدو تواناكانی خستەگەر بۆ بەرگری لە مافەكانی و مافی كرێكارانی ترو، بۆ ئەو مەبەستە پەیوەندی بە سەندیكای كرێكارانەوە كردو، لێرەدا ئەتوانین بڵێن ئەم قارەمانە سەرچاوەی هێزو تواناو ئەزموونێكی كەم وێنەیەو، قەت نەیویستووەو خۆی لە ئەركەكانی بدزێتەوەو، بە پێچوانەوە هەمیشە هاوكاری ناسیاوو دۆست و هاورییانی و كەسوكاری كردووەو، بە هیچ شێوەیەك لە یارمەتیدانیان دووا نەكەوتووەو‌، بەڵكو لە ریزی پێشەوە بووە بۆ ئاشتی و برایەتی و خۆشەویستی و لێبوردن لە نێوان هاورییانی لە نەتەوە جیاجیاكانی عێراق لە كوردو عەرەب و توركمان و كلدانی و ئاشوری و سریان و ئەرمەن و، لە موسڵمان و كریستیان { مەسیحییەكان} و، لە ئێزدی وسووبییە مەنداییەكان و كاكەییەكان.

خدر كاكیلی ماندونەناس و هەست ناسك ناوی ئەو مرۆڤەیە شەیدای ئازادی و سەربەستی بو‌و، ئەو تێكۆشەرە بلیمەتەیە هەردەم لە خەمی رزگاربوونی گەل و نیشتمان بوو، بۆ رزگاركردنی لە چنگی دیكتاتۆرییەتی سەدام حوسەێنی چارەدێزو، رژێمی رگەزپەرستی فاشییەتی حزبی بەعسی عەرەبی و، ‌بێشك ئامادە بووە لەو رێگایەداو لە پێناو بیروباوەرو ئامانجە بەرزەكانی گەل و نیشتمان و حزبەكەی { حزبی شیوعی عێراق } خۆی بەخت بكات.

لە تافی لاویدا بە هۆی سەندیكاو تێكڵاوبوونی لە گەڵ كرێكاران و گفتگۆ لە بارەی ئەرك و مافەكانیان فێری ئەزموونێكی دەوڵەمەند بوو، چاوی كردەوەو،هەستی بە ناخۆشی و كەساسی گەلەكەی كردو، پێیداچەقاندو شان بە شان لە گەڵ براكانی و كورانی ناوچەكەی كەوتەكارو، هەستی به ‌تاڵی وگیروگرفتەكانی ژیانی هاوڵاتیانی كردو، پیاوانەو چاونەترسانە بەرگری لە دۆست و هاورێیانی كردو، شارەزایی لە دۆزینەوەی چارەسەری گرفتەكان پەیدا كردو، لەو كاتە پر جۆش و خرۆشانەدا خۆی هاویشتە ناو كاری حزبی و، پەیوەندی بە { حزبی شیوعی عێراق } وە كرد.

پاش كودەتا شوومەكەی 8 ی شوباتی رەش ساڵی 1963 بەعسییەكان و نەتەوەپەرستە عەرەبەكانی هاوپەیمانیان بە شێوەیەكی‌ رەشبگیری دەستیان كرد بە گرتنی هاوڵاتیان بە گشتی و نیشتمانپەروەران و شیوعییەكان بە تایبەتی و، كەوتنە روخاندنی ئاوایی و گوندەكان و، سووتاندنی كیڵگەو باخ و دارستان و، لەناوبردنی مەروماڵات و ئاژەڵ و، بۆ ئەو كارە چەپەڵانە هەموو چەك و جەبەخانەكانیان خستەگەر وەك تۆپ و تانك و هەلیكۆپتەرو فرۆكەی جەنگی و بۆمبی ناپاڵمی قەدەغەكراوو، بەڵام هەموو ئەو كردەوە نامرۆڤانەیە كە بە جینوساید ئەژمیردرێ نەیانتوانی كۆڵ بە گەلی خۆراگری كوردستان بێنێت و،  لە ناو گەرمەی ئاگرو دۆزەخی بەعسییەكان هاوڵاتیان گروتینێكی تایبەتیان بەخشییە خۆراگری و بەرنگاربوونەوەو، هاوكات شیوعی ناسراو تێكۆشەر { خدر كاكیل } لە ریزی پێشەوەی خەباتی خەڵك بوو، توانی خۆی قوتاركات و پەیوندی بە ریزەكانی پێشمەرگەكانی حزبی شیوعی عێراقەوە بكات.

شیوعی تێكۆشەر { خدر كاكیل } بوو بە پێشمەرگەو، هەر لە سەرەتادا قارەمانانە بەشداری چەندشەرێكی كرد لە دژی خوێنرێژەكانی حزبی بەعسی عەرەبی و، لە ساڵی 1966 حكومەتەكەی عەبدولرەحمان عارف سەرۆك كۆمار هێزێكی گەورەی سەربازی بە چەندان جۆری تۆپ و تانك و هلێكۆپتەرو فرۆكەی جەنگی و هەزاران سەربازو جاش و موستەشاری چڵكاوخۆر رەوانەی رواندوز كردو، بە تەمای گرتنی شاخی هەندرێن بوو، بۆ ئەو هێرشە "" لیوا عەبدولعەزیز ئەلعوقەیلیان "" دەستنیشان كردو، ئەم كابرایە یەكیك بوو لەوانەی داوای نەمانی بزوتنەوەی كوردیان ئەكردو، ئەیوت هەرچی هێزمان هەیە بەكاری ئەهێنێن و، بزوتنەوەی كورد پانئەكەینەوە، بەڵام سەرەرای هێزە زەبەلاحەكەی حكومەت پێشمەرگە شیوعییەكان وپێشمەرگەی ئازاو نەبەرد { خدر كاكیل } و، حاجی جەرجیس{ كوری خاڵی } و هاوریی نزیكی مام ئەلیاس توانیان بەرەنگار ببنەوەو شكست بە هێرشی هێزی سوپای عێراق بێنن و، جێی ئاماژەیە ژمارەیەك پێشمەرگە شەهید بوون و، لە ناویاندا شەهیدانی قارەمان و نەمران حاجی جەرجیس و مام ئەلیاس و صالحی كوری و، شایانی باسە كوری دووەمی مام ئەلیاس ئەنوەر بە سەختی بریندار بوو، تا ئێستا لە بەر ئازارەكانی ئەناڵێنێت.

پێشمەرگە و شیوعی ناسراو { خدر كاكیل } شان بە شانی پیشمەرگەو هاورێیانی حزبی شیوعی عێراق و، بە یارمەتیدانی پێشمەرگەكانی پارتی دیموكراتی كوردستان توانیان لە داستانەكەی شاخی هەندرێن سوپای عێراق راوبنێن و تووشی دۆران وشكستی گەورە ببن و، ئەنجامەكانی شەری هەندرێن سەركەوتنێكی گەورە بوو بۆ شۆرش و، باشترین وەڵامدانەوه بوو، بۆ رێبازی دەسەڵاتی خوێناوی حكومەت و، سنوورێكی بۆ هاشەو هوشەو لووتبەرزی و سەركێشی عەبدولعەزیز عوقەیلی دیاری كردو، حكومەت ناچار كرا روو لە گفتوگۆ لە گەڵ سەركردایەتی شۆرش بكات و، رێبازی لا مەركەزی هەڵبژارد، بۆ چارەسەركردنی كیشەی كوردو، داستانی هەندرێن یەكێكە لەو شەرانەی پێشمەرگەكانی حزبی شیوعی عێراق و جێی سەربەرزی و شانازییە.

بەشداری جەنگاوەری ئازاو دلێرو نەترس { خدر كاكیل } لە شەری هەندرێن و، رۆڵی و خۆ بەختكردنی لە پێناو بیرو باوەرو بەرزی مرۆڤ و، لە پێناو گەل و نیشتمان هۆكار بوون بۆ دەركەوتنی ئەو رۆڵە خۆشەویستەی گەل وەك سیمبولی شانازی كە هەمیشە لە ریزی پێشەوە بووەو، توانیویەتی پێشبكەوێت و ئەزموونەكانی زیاد بكات و، ببێتە سەركردەیەكی پرشنگداری سەربازی و، هەموو كات بوونی هەبێت‌ لە مەیدان و سەنگەرەكانی هێزەكانی پێشمەرگه و شەركردن دژ بە دزژمنان.

لە رۆژی پەیوندەكردنی قارەمانی نەمر { خدر كاكیل } بە پێشمەرگەكانی حزبی شیوعی عێراق لە پاش( كودەتا چەپەڵەكەی حزبی بەعسی عەرەبی ساڵی 1963 تا دەرچوونی بەیانی 11 ی ئازاری ساڵی 1970) لە نێوان حكومەتی عێراق و بزوتنەوەی ئازادیخوازانەی كورد، بزەی پێكەنین هەردەم لە سەر لێوی بووە وەك جەنگاوەرێكی ئازاو نەترس و، بە هاوكاری هاورێیانی دلێرو چاونەترسی قەت سڵی لە مردن نەكردووەتەوەو، هەر لە ریزی پێشەوە بووەو داستان لە دووای داستانی تۆمار كردووەو، لە هەموو شەرەكان و، شەری هەندرێن لە رواندوز لە سەروویانەوەو، شەری { سەری بەردێ } لە ناوچەی باڵەكایەتی‌ و، بەشداریكردنی بۆ لە ناوبردنی هێزەكانی هێرشكەری سوپای عێراق و، گرتن و دەست بە سەراگرتنی چەكی جۆراوجۆرو، روخاندنی ورەی هێزەكانی حكومەت.

لە ساڵانی 1978 و 1979 رژێمی خوێنرێژی حزبی بەعسی عەرەبی هێرشێكی درنداەی لە دژی حزبی شیوعی عیراق دەستپێكردو لە ئەنجامیدا ژماریەكی گەورە لە هاورێیان شەهید بوون و، لە پاش ئەو هێرشە سەدام حوسەێن وەك درندە لە ناو بەعسیەكانی یاوەری وەستاو بە لووتبەرزییەوە رایگەیاند و وتی: ئیتر شوێن لە عێراقدا بۆ شیوعییەكان نییەو نەماوەو، لە رۆژانی داهاتووش حزبی شیوعی عێراق كۆتایی پێدێت، بەڵام خەیاڵی خاو بوو حزبی شیوعی عێراق قاچەكانی لە گۆرەپانی تێكۆشان زیاترو بەهێزتر چەقاندو بەردەوامەو، لە گەڵ گەلدا تێئەكۆشێت و، بەرگری لە بەرژەوەندییەكانی گەل ئەكات.

لە كۆتایی ساڵی 1978 و سەرەتای ساڵی 1979 قۆناغی دووەمی پێشمەرگایەتی حزبی شیوعی عێراق دەستپێ ئەكات و، لە گەرمەی گەرمی مانگی تەموزی ساڵی 1981 پێشمەرگەی بلیمەت { خدر كاكیل } گەرایەوە بۆ پێشمەرگایەتی بۆ ئەوەی داستانی نۆی تۆمار بكات و، هەر لە سەرەتای هاتنەوەی دەستپێشخەری كرد بۆ ئەوەی رۆڵی پێشمەرگە بتەو بێت و، وەك شاخ رووبەرووی دیكتاتورییەت بووەوەو، بووە هێزێكی نۆی بۆ بتەوكردنی رۆڵی حزب و، وەك مامۆستاو رێپیشاندەرو،زۆر بە هێمنی نەخشەو پلانە سەربازییەكانی داناو، رۆڵی كاریگەری نواند لە پەرەسەندنی كاری پێشمەرگایەتی و، بەشداری كردن لە شەرەكان و گرتنی رەبیەكانی دوژمن.

لە ساڵی 1982 و بە بۆنەی دامەزراندنی حزبی شیوعی عێراق سەركردەی قارەمان { خدر كاكیل } سەرپەرشتی لقی رۆستی كردو، توانیان بارەگای لقی ( سەری سەرین ) ی سوپای عیراق لە سەر شاخی سەری سەرین بگرن و، تێكۆشانی ئەم سەركردەیە قەت رۆژێك لە رۆژان نەوەستاو، هەر بە دووای رەبیەو مۆڵگەكانی بەعسەوە بوو، هەر لە هەمان ساڵداو بە بۆنەی شۆرشی ئۆكتۆبەر لە گەڵ هاورێیانیدا هیرشیان كردە سەر بارەگای لقی دوژمن لە سەر شاخی (كۆسپەسبی) و گرتیان و، هەر بەو شێوەیە بەردەوام بوو لە گرتنی رەبیەو مۆڵگەكانی دوژمن و، بە شانازییەو هاورێیانی پێشمەرگە ناوی { رەبایە گر} یان لێنا.

رۆڵی { خدر كاكیل } وەك سەركردەو ئازاو چاونەترس مۆركی تایبەتی لە سەر كاروباری سەربازی و پێشمەرگایەتی نەخشاندو، هێشتا كاری زۆری مابوو ئەنجامی بدات بەڵام لە 2/5/1983 لە لایەن هێزەكانی یەكێتی نیشتمانی كوردستان شەهید كرا لە كاتی هێرشكردنیان بۆ سەر بارەگاكانی حزبی شیوعی عێراق لە پشتئاشان.

هەزارا سڵاو لە شەهیدی قارەمان و نەمر خدر كاكیل.

• پێشمەرگەی ئازاو قارەمان شەهید عوسمان خدر كاكیل { سەركەوت } لە دایكبووی 1967. بوو بە سەرپەل و لە رۆژی 13/11/1986 لە شەری هیلوە شەهید بوو.

ئەحمەد رەجەب/ رژێمی توركیا لەهەوڵی داگیركردنی خاكی وڵاتانە

لەمێژەوە داگیركردنی خاكی وڵاتان لە لای باب وباپیرانی رەجەب تەیب ئەردوگان بووەتە پیشەو ئیسلامیان بۆ مەرام و خواستە چەپەڵەكانیان بەكار هێناوە جارێك بەناوی خەلیفەی ئیسلام و جارێكی تر بە ئەمیر ئەلمۆمنین هەر وەك چۆن لەم رۆژانەدا تاوانباری خوێنرێژ ئەبو بەكر ئەلبەغدادی بە زەبری شمشێرو ئیسلامییە توندرەو دواكەوتووەكان خۆێ كردووە بە خەلیفەی دەوڵەتی خەلافەتی‌ ئیسلامی خوێرێژ (داعش).                                

لە ساڵی 1299 سوڵتان عوسمانی یەكەم كوری ئەرتوغلەر دەوڵەتێكی بەناوی خۆی دامەزراندو ‌ناوی (دەوڵەتی خەلافەتی عوسمانلی) لێناو، كەمە كەمە هێزی پەیدا كردو، كەوتە داگیركردنی وڵاتان و، زۆری پێنەچوو ناوەكەی گۆری بۆ ( دەو‌ڵەتی ئیمبراتۆرییەتی عوسمانلی ئیسلامی) و، ئەم دەوڵەتە ئیسلامییە نۆێیە لە پێناو مانەوەو خۆسەپاندن و خاك داكیركردن كەوتە كوشتن و خوێنرشتن و قرانی خەڵك و، بەو شێوەیە درێژەی بە هەوڵەكانیدا تا بەشێكی زۆر لە ئەوروپا و ئاسیا و باكوری ئەفریقیای خستە ژێر ركێڤی خەلافەتەكەی.                                 

بەهۆێ شەرو ئاژاوەو تەشەنە كردنی‌ لە نێوان كورو كورەزاو، مام و كورە مام و، خزم و ناسیارەكانیان و دەستوپەیوەندییەكانیان و، سەرهەڵدانی بیری پێشكەوتنخوازو بیری نەتەوایەتی و دامركانەوەی هەستی ئاینی و شەرەكانی لە گەڵ وڵاتاندا رێكاخۆشكەرە بوون بۆ نەمانی فەرمانرەوایی دەسەڵاتی عوسمانلییەكان و، لە ( 1 ی نۆڤەمبەر – تەشرینی دووەم ساڵی 1922 ) لە رووی سیاسییەوە دەوڵەتی خەلافەتی عوسمانیلی نەماو، لە (24 ی یۆلیۆ – تەموز ساڵی 1923) و، لە پاش ئیمزاكردنی پەیمانی لۆزان كۆتایپێهات و، لە (29 ی ئوكتۆبەر – تەشرینی یەكەمی هەمان ساڵ) و دروستبوونی كۆماری توركیا دەوڵەتی زوڵم و زۆر و داپڵۆسین بە تەواوەتی لە ناوچوو.        

توركیا لە 20 یۆلیۆی / تەموزی ساڵی 1974 كاتێك نەجم ئەلدین ئیربەكان یاریدەری سەرۆك وەزیران بوو، لە كاتی سەفەری بۆڵند ئەجویدی سەرۆك وەزیران بۆ دەرەوەی وڵات فرسەتی هێناو هێرشی كردە سەر وڵاتی قوبرس و، لە مانگی هەمان ساڵدا بەشیك لە خاكەكەی داگیركردو، ئەو وڵاتە بوو بە 2 كەرت و، سوپای توركیا لەوی مایەوەو، لە ساڵی 1983 باكوری قوبرسی توركی وەك وڵاتێكی سەربەخۆ ناوبراو، تا ئێستا تەنها لەلایەن توركیاوە ناسراوەو (ئیعترافی) پێكراوەو، وڵاتانی ترو یەكێتی ئەوروپاو نەتەوە یەكگرتووەكان داوا ئەكەن سوپای توركیا بگەرێتەوە شوێنی خۆێ و كۆتایی بە داگیركردن بهێنێت و توركیا بێ وەڵامەو، شایانی باسە نەجمەدین ئیربەكانی ملهورو سەر لێشێواو سەر بە تاقمی ئاژوچییەكانی ئیخوان ئەلموسلیمین بوو، یەكێكە لەوانەی دژایەتی عیلمانییەتی ئەكردو، چەند كەرەتێك گیراو خرایە بەندیخانە و، لە كۆتایی ژیانی ئەم توندرەوە ئیسلامییە لە یۆلیۆ / تەموزی ساڵی 2000 بە تاوانی هاندان و ورووژاندن و دژایەتی كردنی ئاینی و رەگەزپەرستی لەلایەن دادگاوە سزا دراو، تا لە ژیاندا بوو، دەم كوتیان كردو‌ كاری سیاسی لێی قەدەغە كرا.                                                         

پاش راپەرینە مەزنەكەی بەهاری ساڵی { 1991 } و، حزبەكانی بەرەی كوردستانی گەرانەوە ناو شارەكانی كوردستان و، لەڕێكەوتی 19/5/1992 و، بە پێی قسەی بەرپرسانی حزبەكان “” گەورەترین و شارستانیترین پڕۆسەی دیموكراسی لەكوردستان بەڕێوەچوو”” و، هەڵبژاردن ئەنجامدراو پەرلەمانی كوردستان هەڵبژێردراو، بەڵام لەئەنجامی كەم ئەزموونی ئەوانەی خۆیان كرد بە خاوەنی دەسەڵات لەحوكمڕانی وچۆنێتی بەرێوەبردن و پەند وەرنەگرتن لەناكۆكی و ناتەبایی و دووبەرەكی و هەوڵی دەستكەوت و خۆ سەپاندن بە سەر دامودەزگاكانی هەرێم بە پێی سیاسەتی 50 بە 50 (فیفتی فیفتی) و، بەردەوامی و هەوڵ و تەقالای دوژمنان و داگیركەرانی كوردستان بۆ تێكدانی ئەو ئەزموونەو، نەبوونی خواست و ئارەزوو توانایەكی بەهێزو گەورەكردن و پیرۆزكردنی “” سەركردەكان”” كە لەسەرووی یاساو پەرلەمان بوون، پەرلەمانێكی ناكاراو گڵۆڵەو ئیفلیج لەدایكبوو، دوای هەڵگیرسانی شەڕی ناوخۆو كە ناونرا(شەری براكوژی) و كوشتنی براكان بەدەستی یەكتر، بووە هۆكاری ئیفلیجبوونی پەرلەمان.                                       

پاش ئەوەی پەرلەمان لە كار كەوت و، كوردستان دابەش كرا لە نێوان سلێمانی و هەولێرو شەری نەگریس و چەپەڵ لە نێوان پارتی دیموكراتی كوردستان ( پدك) و یەكێتی نیشتمانی كوردستان ( ینك) پەرەی سەندو درێژەی كێشاو خوێنێكی زۆر رژاو، ژمارەیەكی پێشمەرگە لە پێناو بەرژەوندی تاقمێك “” سەركردە”” لە ناوچوون و، لە ساڵی 1997 لە پرۆسەی هامەری سەربازی توركیای تیرۆریست و و مرۆڤكوژ و‌،  لە سەر رێچكە و نەریتە كۆنەكانی سوڵتانەكان و دەسەڵاتی ئیسلامی عوسمانیلییەكان و، به ‌ناوی دژایەتی پ. ك . ك pkk – و، لە راستیدا بۆ یارمەتی یەكێك لە حزبەكان هاتە خاكی كوردستان و لەو كاتەوە تا ئێستا چەند ناەچەیەكی داگیرو كەنترۆڵ كردووە. 

ماوەیەكە رۆژانە بە گەرمی باس باسی سەرۆكایەتی هەرێمی كوردستانە و، لە ساتێكدا دەیان و سەدان وبگرە زیاتریش وشەی سازان لە سەر زاری بەرپرس و {خەڵكی عەوام} دوبارەو هەزار بارە ئەبێتەوەو، بەبێ ئەوەی هیچ سەوز بكات و پینج حزبەكەو حكو‌مەتی بنكە فراو و سەركردایەتی هەرێم بتوانن گرێ كوێرەیەك بكەنەوەو، خەڵك لە دڵەراوكێ رزگار بكەن و، ئەو باسەجاروبار “” بەرپرسە سیاسییەكانی “” كوردستان تووشی دەمارگیری و هەرەشەو گورەشە ئەكات و، لەم قەیرانە كەس باسی دەركردنی سوپای داگیركەری توركیا لە خاكی كوردستان ناكات.                

بۆۆنی سوپای توركیاو، دەستوپەیوندە‌كانی وخیانەتی هەندێ كەسی ترسنۆك و وڵاتفرۆش و، بە پێی نەخشەیەكی پێشتر دارێژراو بوونە بایسی هاتنی دەوڵەتی خەلافەتی ئیسلامی تیرۆریست (داعش) بۆ ناوچەكانی كوردستان و داگیركردنی شەنگاڵ و، ئەم كارەساتە بووە هۆێ ئەوەی زیاد لە 300 ھەزار لە دانیشتووانی ئەم ناوچەیه كە زوربەیان كوردی ئێزدین‌ روو بكەنە شارەكانی‌ ھەرێمی كوردستان و، بەشێكیان پەنایان بۆ چیاكان بردو‌، ھیچ جۆرە پێداویستیێكی ژیان وەك نان و ئاویان پێ نییەو، نەبوونی پێداویستیە سەرەكییەكان وەك ئاو و نان و دەرمان مەترسی لەناوچوونی خستوەتە سەر ھەزاران مناڵ و ژن و،. هەروەها زیاد لە شەش هەزار كەس كە زوربەیان ژن وكچ و مناڵ و پیری پەككەوتە بوون‌ گیران و بران بۆ شۆێنێكی نادیارو، بە پێی شەرعی ئیسلام و داب و نەریتی دەوڵەتی ئیسلامی (داعش) هەندێكیان كوشت و ژمارەیەك لەژنان و كچەكانیان بە بەر چاوی وڵاتانی عەرەب و ئیسلامی و هەموو دونیا دران بە تیرۆریسته روورەشە بی دینەكان وئەوەی مایەوە بران بۆ بازارو، لەوێ‌‌ هەراج كران و فرۆشران.                                        

بێ لە سوپای توركیا كوردستان بووەتە جێی ژمارەیەكی زۆر لە كۆمپانیای چروكی توركان و، هەزاران بەڵێندەرو كارمەندو كرێكارو، بێ شك زۆربەیان سەر بە میتی توركین و، هەرچی لە كوردستان هەیە یان روو ئەدات وەك هەواڵ و راپۆرت بە یارمەتی یاوەر‌ەكانیان رەوانەی دەزگای داپلۆسینی میتی ئەكەن.                                                     

هەر لە سەرەتای دروسبوونی ئیمپراتۆرییەتی عوسمانلییەكان پیشەیان كوشتنی بە كۆمەڵی خەلكی سڤیل و بێ دەسەڵات بووە لە گەڵ لەناوبردن و خاپوركردنی گوندو شارو داگیركردنیان و، ئەو پیشە ‌قیزەوەنە گوازرایەوە بۆ نەوەكانیان تا گەیشتە رەجەب تەیب ئەردۆگان و رژێمە خوێنرێژەكەی و، نموونەی كردەوە نامرۆڤەكانیان زۆرەو، لەوانە لەناوبردن و جینوسایدی ئەرمەنەكان و دەرسیم و قەسابخانەكەی گوندی‌ رۆبۆسكی پارێزگای‌ شێرناخ و كوشتارەكەی پاریس و تاوانەكەی گوندی كورتەك و زارگەلی و ناوچەكانی تری كوردستان و، ئەم رژێمە لە دوواین هێرشی بۆ سەر كوردستان چەكی قەدەغەكراوی بەكارهێناوەو دەستی نەپاراستووە لە بۆردومانی خەڵكی سڤیلی گوندنشینەكان و قوتابخانەو نەخۆشخانەو سەرەرای وێرانی كردنی ماڵ و سوتاندنی باخ و لە ناوبردنی ئاژەڵ ژمارەیەكی زۆر لە خەڵكی سڤیل و بێدەسەڵاتی شەهیدو بریندار كردو. ‌لەدواین سەردانی نوێنەری ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق{ سەفیە سوهەیل } بەڕاشكاوانە ئاماژەی بەوەكرد كە سوپا داگیركەری توركیا چەكی قەدەغەكراوی نێودەولەتی دژ بە هاوڵاتیانی سڤێل لە بناری قەندیل بەكارهێناوە.    

رژێمی توركیای فاشیست بە هیچ شێوەیەك لە كوشتنی رۆڵەكانی كوردستان دەست ناپارێزێت و، بۆ لە ناوبردن و نەمانی دانیشتوانی ئەم خاكە بە ئاشكرا هاوكاری چەتە روورەشەكانی دەوڵەتی خەلافەتی ئیسلامی تیرۆریست (داعش) ئەكات و، هەندێ لایەن و حزب دژی كردەوەكانی توركیا هەڵوێستیان دەربریوەو ئیدانەی ئەكەن، بەڵام توركیا سوودی لە بوونی لە خاكی كوردستان بینیوەو، توانیویەتی هەندێ كەناڵ وژمارەیەك رۆژنامەنووس و حزب و سەركردەی حزب ئەوانەی لە سەر بیرو بۆچوونی ئیخوان ئەلموسلمین و حزبی دادو گەشەپێدان گۆشكراون لە باشووری كوردستان بكرێت و، شەو رۆژ لە خزمەتی ئاغا تۆرانییەكانیان بن.                                        

لە كاتی هەڵگیرسانی راپەرینەكەی گەلانی سوریا دژ بە رژێمەكەی بەشار ئەلئەسەد رەجەب تەیب ئەردۆگانی سەرۆك وەزیرانی توركیا بە هەلی زانی و دەستی لێهەڵماڵی و بە ناوی پشتگیری لە خەڵكە راپەریوەكە خوێ كرد بە خاوەنی راپەرینەكە و، هاوكات وڵاتانی عەربستانی سعودی و قەتەر وەك دوو وڵاتی دەوڵەمەند پارەیەكی زۆریان هەڵرشت بۆ توندوتیژی و ئاژاوانانەوەو، ئەردۆگان بوو بە داردەستی ئەو دوو وڵاتەو، ملی شۆر كردو، لە بەر پارە وەك چڵكاوخۆرێكیش ئامادەیی خوێ و حكومەتەكەی پیشاندا بۆ جێبەجێ كردنی خواست وسیاسەتی ئەو دوو وڵاتە.              

بەڵێ جەماوەری سوریا له مانگی { ئازار- مارس} ساڵی 2011 دژ بە رژێمەكەی بەشار ئەلئەسەد هەڵسان و، هەر لە سەرەتاوە ئیخوان موسلیمەكانی سوریا بە هەماهەنگی لە گەڵ ئەردۆگان و ئیخوانەكانی توركیا یەكیانگرتەوەو بە پارەو پولی عەرەبستانی سعودی و قەتەرو وڵاتانی كەنداو توانیان رووی راپەرینەكه ‌بگۆرن و بیخەنە ژێر دەستی ئیخوانچی و سەلەفی و وهابی وئیسلامی توندرەو تیرۆریست و، سەرانی ئەو گروپانە ئیستەنبولیان كرد بە جێی كۆبوونەوەو نەخشەو پلاندانان و، ئەنجومەنێكیان بە ناوی “” ئەنجومەنی نیشتمانی سوریا”” دروستكردو، بە ئەنجومەنی ئیستەنبول ناسراوەو لە بنچینەوە دژی كوردو كوردستانە، چونكە پرە لە كەسانی شۆڤەنیست و سەر بە وڵاتانی كۆنەپەرست و رەگەزپەرست وەك عەربستانی سعودی و قەتەرو توركیاو، ئەنجومەنەكە سوپایەكی بەناوی “” سوپای ئازادی سوریا “” دامەزراند.                           ‌

توركیا بووە هاوكاری هەرچی شۆڤەنیست و تیرۆریست هەیەو، هەوڵی بێوچانی ئەدا بۆ ئەوەی بچیتە خاكی سوریاو، جێ پێی خوێ قایم بكات بەڵام هەرچەند یارمەتیدرا تەنانەت لەلایەن ئەمریكاشەوەو تەرخانكردنی راهێنەری سەربازی و هەموو كەرەستەی مەشق پێكردن بە “” سوپای ئازاد “” نەیتوانی بگاتە مەرام و خواستە دزێوەكانی.                             

چەند ساڵێكە توركیا باس لە دروستكردنی هەرێمێكی ئارام و ناوچەیەكی دژەفڕین دەكات لە ناو خاكی سووریا، گوایە بۆ خۆپاراستن و پاراستنی خەڵك و سنوورەكانیەتی، بەڵام تا ئێستا خواست و ئارەزووەكانی نەهاتووتەدی چونكە بەزاندنی سنووری وڵاتێكی دیكەو دامەزراندنی هەرێمێكی ئارام پیویستە لەلایەن ئەنجومەنی ئاسایشی سەر بە نەتەوە یەكگرتووەكان دەستنیشان بكرێت و، ئەگەر ئەو هەرێمە ئارامە هاتەدی، ئەوا فرۆكە جەنگییەكان و سوپای سوریا بۆیان نییە لە ئاسمان و زەوی ئەو هەرێمە ببەزێنن.                                            

نەتەوە یەكگرتووەكان و یەكێتی ئەوروپا دژ بە خواست و ئارەزووی توركیا وەستاون و، بە هیچ جۆرێك رێگا بەو كارە نادەن و، ئەمریكا لە ئەیلوولی ساڵی 2(2014) وە چەندجارێك لە رێگەی گوتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی وڵاتەكەی، وەڵامی داخوازی توركیای بۆ پێكهێنانی هەرێمی ئارام لە ناو خاكی سوریا داوەتەوە و ئاماژەی بەوە كردەوە ( ئەمریكا پێكهێنانی هەرێمێكی لەوجۆرە لە سووریا بە پێویست نازانێت و بیری لێ ناكاتەوە).                                    

توركیا لە سەر سنوورەكانی لە گەڵ سوریا ژمارەیەكی زۆر سەربازی جۆراوجۆرو فرۆكەی جەنگی و هەلیكۆپتەرو سەدان تانك و تۆپ و تفاق و كەرەستەی سەربازی ئامادە كردووەو، سوود لە دەوڵەتی خەلافەتی ئیسلامی تیرۆریست (داعش) وەرئەگرێت و، قەت رژێمی توركیای فاشیست دۆژمنی داعش نەبووە، بەڵكو‌ بە پێچەوانەوه هەمیشە‌ هاوكاری یەكترن.                          

ئەركی حكوومەتی بنكە فراوانی هەرێمی كوردستانە هەڵوێستی بتەو تەواوی هەبێت لە ئاست پاراستنی هاووڵاتیانی كوردستان و ئاسایشیان و، لێرەوە داوا لە حكوومەتی هەرێمی كوردستان دەكرێت دۆسیەی دەستدرێژییەكانی توركیاو بۆردومانكردنی خەڵكی سڤیلی بێ تاوان و، خاپور كردنی دێهات و، سوتاندنی پوش و دارستان وباخەكانی وڵاتەكەمان لە رێگای حكوومەتی عێراقییەوە بگەیەنێتە نەتەوە یەكگرتووەكان و، بە فەرمی سكاڵا بەرامبەر بە توركیای فاشیست تۆمار بكات و، هاوكات داوا لە پارت و لایەنە سیاسییەكانی كوردستان دەكرێت هەڵوێستی راشكاوانە بەرامبەر بەم تاوانانە دەرببڕن و ئیدانەی ئەم تاوانانە بكەن كە بەرامبەر بە گەل و نیشتمان دەكرێن و، پێویستە حكومەتی كوردستان و هەموو لایەنە سیاسییەكان و خەڵكی بە شەرەفی كوردستان بە یەك دەنگ بڵێن: سوپای توركیای داگیركەر بۆ دەرەوە.