سەروتار
بە یەك ئیرادە و یەك گوتاری كوردستانی، شاڵاوی بێ هودەیكردن وبێ متمانەیكردنی جەماوەر، ڕادەگیرێت
پەیوەندی نێوان حكومەتی هەرێمی كوردستان و عێڕاق لەو پەڕی ئالۆزبووندایە. دامەزراندنی حكومەتی نوێی سودانی و ڕێكەوتنی نێوان هەردوو سەرۆك وەزیرانی عێڕاق و كوردستان و، تەنانەت خودی ئەو رێكەوتننامانەی پەیوەندی بە دامەزراندنی حكومەتی عێڕاقەوە هەبوو، توانای چارەسەركردن كێشەكانی نەبوو. دوای بڕیاردانی لێژنەی تەحكیم لە پاریس سەبارەت بە نەوت و قایلبوونی حكومەتی هەرێم بەناچاری و بڕیاڕدانی یاسای بودجە بەو گرفتانەی، كە تیایدایە، تێكڕای ئەم بابەتانە بە ڕوونی دەسەڵات و شكۆی حكومەتی هەرێمی كوردستانی لاواز كرد و، كار لەم ڕادەیە نەوەستا و خودی یاسای بودجە لە جێبەجێكردندا لێكدانەوەی دیكەی لەلایەن دەسەڵات لە بەغداوە بۆی دەكرێت، تا كار گەیشتە ناردنی كەمتر لە نیوەی پشكی هەرێمی كوردستان وەك قەرز، كە ئەمەش گرفتی ژیانی بۆ تەواوی خەڵكی كوردستان درووست كردوە. ئەم ڕەوشە هاوكاتە لەگەڵ نەناردنەوەی نەوتی كوردستان، كە هۆكاری دەستپێنەكردنەوەی بەپلەی یەكەم بۆ بڕیاری سیاسی عێڕاق و هۆكاری دووەمیش بۆ هەڵوێستی توركیا دەگەڕێتەوە.
بە بۆچوونی حزبمان هۆكاری سەرەكی ئەم ڕەوشە سیاسییەی درووست بووە بۆ چەندین خاڵ دەگرێتەوە:
ــ باوەڕنەبوونی بەغدا بە چەمكی فیدراڵی و كاركردن بۆ گەڕانەوە بۆ دەوڵەتی ناوەندی ڕەها. ئەم ئاراستەیە لە سەرجەم بڕیارەكانی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێڕاق و دادگای ئیتحادی و كاری تەكنیكی حكومەتی بەغدا و هەر هەموویانیش كە لەژێر كارتێكردنی بڕیارەكانی (دەوڵەتی قوڵ)دان، ڕەنگی دایەوە.
ــ گۆڕانكاری لە هاوسەنگی هێز نێوان لایەنە عێڕاقییەكان بە سوننە و شیعەوە بەرامبەر هێزی سیاسیی لە هەرێمی كوردستان لە بەرژەوەندی هێزی عێڕاقی، بە جۆرێك هاوسەنگی 2003، كە دەسەڵاتی بەعس ڕووخا جیاوازە لە هاوسەنگی 2023، كە تایدا نوێنەرانی هێزە كوردستانییەكان لە بەغدا، نەك تەنها خاوەنی هەڵوێست و گوتاری یەكگرتوو نین، بەڵكو بە توندی ناكۆكی و ململانییەكانیان لە بەغدا ئەنجام دەدەن، جگە لە زیادبوونی ململانییەكانی ئەم دوو حزبەی دەسەڵات لە هەرێمی كوردستان و، ئەو شكستییانەی دووچاری حكومەتی هەرێم لە بواری بەڕێوەبردنی حكومەت و دابینكردنی پێداویستییەكانی ژیانی خەڵك بەرجەستەبووە.
ــ دابەشبوونی دوو لایەنی كوردستانی پارتی و یەكێتی لە ژێر كارتێكردنی توركیا و ئێران، كە دووەمیان بەتەواوی كۆنتڕۆڵی ژیانی سیاسیی و هێزەكانی دەسەڵاتی ئیسلامی سیاسی شیعەی كردووە.
ــ بوونی دەوڵەتی عێڕاق بە گۆڕەپانی ململانێ نێوان ئەمەریكا و ئێران، و كاركردنی ئێران بۆ بنیاتنانی هیلالی شیعی و كاركردنی ئەمەریكاش بۆ بچڕاندنی ئەو ڕێگایە، كە لە ئێرانەوە بۆ عێڕاق و سوریا و لوبنان دەگات و، ئەمەش هەڕەشەیە لە بەرژەوەندییەكانی ڕِۆژئاوا لە سوریا و هەڕەشەیە لەسەر ئاسایشی ئیسرائیل.
هاوكات لەگەڵ ئەم خاڵانەدا ئاڵۆزبوونی تابلۆی سیاسیی لە ڕەوشی سیاسیی كركوك ڕەنگی دایەوە و، سەركوتكردنی كوردستانیانی كەركوك و شەهیدبوونی چوار لاوی كورد و گرتن و داپڵۆسین لە گەڕەكە كوردنشینەكان و پیلانگێڕان بۆ درووستكردنی پێكدادانی نەتەوەیی لەلایەكەوە بەشێكە لە بەردەوامبوونی سیاسەتی تەعریب و فەرامۆشكردنی ماددەی 140ی دەستوور و، لەلایەكی دیكەوە بەشێكە لە هەمان ئەو پیلانەی كە كار بۆ شەڕ نێوان كورد عەرەب لە دیرالزور دەكات و لەلایەن حكومەتی سوریا و میلشیاكانی ئێران لە سوریا ئەنجام دەدرێت.
لە لایەكی دیكەوە، ڕەوشی ژیانی خەڵك لە كوردستاندا بە هۆی دابەشنەكردنی موچەی فەرمانبەران بۆ ماوەی دوو مانگ ئێجگار دژوارە و، ئەمەش لەلایەكەوە فشاری سیاسییە لە لایەن بەغداوە و بەشێكە لە سزای ئابووری و كاركردن بۆ گەڕانەوە بۆ دەوڵەتی مەركزی ڕەها و، لەلایەكی دیكەوە ئاكامێكی لۆجیكی سیاسەتەكانی حكومەتی هەرێمە، كە تا ئێستا ئامادەنییە پێداچوونەوەیك بكات بە سیاسەتەكانی لە بواری ئابووری و پاكتاوكردنی كەرتی گشتی و واڵاكردنی سەرجەم چالاكی ئابووری لە بواری بەرهەمهێنان بە خزمەتگوزاری گشتییەوە بۆ كەرتی تایبەت، كە لەلایەن كۆمپانیاكانی حزبە دەسڵاتدارەكانەوە ئیحتكار كراوە. ئەم سیاسەتە لە بواری ئابووری هاوكاتە لەگەڵ نەبوونی چاكسازی لە بواری سیاسی و كارانەبوونی دەسەڵاتەكان و لاوازی دەسەڵاتی دادوەری و نەبوونی بنەماكانی حوكمرانی باش و پێشێلكردنی ئازادییەكان و زیادبوونی ڕێژەی تاوان و پاشگەزبوونەوە لە هەندێ ئاراستەی مەدەنی تایبەت بە مافەكانی ژنان بە هۆی ڕازیكردنی ئیسلامی سیاسی، نموونەی ئەمەش لابردنی وشەی جەندەرە لای وەزارەتی داد لە ناونیشانی یەكەی مافی مرۆڤ و یەكسانی جەندەری لەو وەزارەتە.
لە چوارچێوەی خوێندنەوەمان بۆ ئەم ڕەوشە و، بە مەبەستی ڕووبەرووبوونەوەی شاڵاوی بێ هودەیكردنی جەماوەری گەلی كوردستان و خولقاندنی كەشوهەوای بێ متمانەیی لە نێوانیاندا، حزبمان جەخت لەسەر ئەم خاڵانە دەكاتەوە:
ــ ئەنجامدانی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان.
ــ پشتگیریكردنی كوردستانیانی كەركوك و دژایەتیكردنی سیاسەتی تەعریب و جەختكردنەوە لەسەر نەهێشتنی مەترسی شەڕی نەتەوەیی لەو شارە، لە ڕیگای داواكردنی لابردنی پارێزگا بە وەكالەت و كشانەوەی هێزی سوپا و حەشد لە كەركوك و پێدانی دۆسێی ئەمنی بە پۆلیسی ناوخۆیی شارەكە و بواردان بە كار و چالاكی سیاسیی بە هەموو لایەنەكان و سزادانی تاوانباران و بكوژانی چوار لاوی خۆپیشاندانەكان و، دادگاییكردنی ئەو پەرلەمانتارە عێراقییانەی زەمینەیان بۆ شەڕی نەتەوەی و سوكایەتكردنیان بە كورد درووست دەكرد.
ــ جەختكردنەوە لەسەر بۆچوونمان سەبارەت بە سازدانی دیالۆگی نیشتمانی كوردستانی بۆ ئەوەی هەڵسەنگاندنێكی ڕەخنەگرانە سەبارەت بە شێوازی حوكمرانی لە كوردستان و بابەتی بەشداری كوردستان لە پرۆسەی سیاسی عێڕاق، هەبێت و، یەك ئیرادەیی و یەك گوتاری نیشتمانی كوردستانی لەم بوارەدا درووست بكرێت.
ــ درووستكردنی فشاری سیاسی مەدەنی سەبارەت بە دابینكردنی پێداویستییەكانی ژیانی خەڵكی كوردستان و بەرپرسیاری هەردوو حكومەتی عێڕاق و هەرێمی كوردستان سەبارەت بەم بابەتە، كە ناكرێ خەڵكی كوردستان بكرێتە بارمتەی ناكۆكییە سیاسییەكان.
ــ پێداچونەوەی حكومەتی هەرێم بە سیاسەتی ئابووری و هەنگاوەكانی بۆ بەتایبەتكردنی سەرجەم چالاكییە ئابوورییەكان.
ــ كاركردن بۆ گەڵاڵەكردنی دەستووری هەرێمی كوردستان و ڕاگرتنی سەرجەم ئەو سیاسەتانەی، كە ئازادییەكان و ئاراستەی مەدەنی و مافی ژنان زەوت دەكات.
