سەردار ئەکرەم /بەریتانیا
شۆڕشی ئۆکتۆبەری ساڵی 1917 لە ڕووسیا، کە بە سەرکردایەتیی ڤلادیمێر لینین و حیزبی بەلشەڤیک ئەنجامدرا، تەنها گۆڕانکارییەکی سیاسی و کۆمەڵایەتی ناوخۆیی نەبوو، بەڵکو کاریگەرییەکی قووڵی لەسەر بوارە جیاوازەکانی هونەر و ئەدەب لەسەرانسەری جیهاندا هەبوو، بەتایبەتیش لەسەر شانۆ. ئەم شۆڕشە فەلسەفەیەکی نوێی هێنایە ئاراوە کە جەختی لەسەر چینی کرێکار و گۆڕینی سیستەمی سەرمایەداری دەکردەوە، ئەمەش بووە هۆی سەرهەڵدانی چەمک و شێوازی نوێ لە شانۆدا کە هەوڵی دەدا دەنگی خەڵکی زەحمەتکێش بگەیەنێت و بیرۆکە سۆسیالیستییەکان بڵاوبکاتەوە.
کاریگەرییە سەرەتاییەکان لەسەر شانۆی سۆڤیەت
لە یەکەم ساڵەکانی دوای شۆڕش، شانۆ لە یەکێتیی سۆڤیەت بووە ئامرازێکی گرنگ بۆ بڵاوکردنەوەی ئایدیۆلۆژیای نوێ و پەروەردەکردنی جەماوەر. دەر‌هێنەرانی وەک ڤسێڤۆلۆد مایەرهۆڵد (Vsevolod Meyerhold) و ئەلێکساندەر تایڕۆڤ (Alexander Tairov) شێوازی نوێی شانۆییان پەرەپێدا کە لەگەڵ ڕۆحی شۆڕشدا دەگونجا.مایەرهۆڵد، بەتایبەتی، شێوازی "بایۆمیکانیک" (Biomechanics)ی داهێنا، کە جەختی لەسەر جووڵەی جەستەیی ئەکتەر و کارلێکی لەگەڵ بینەر دەکردەوە، بەمەبەستی دروستکردنی شانۆیەکی چالاک و کاریگەر کە پەیامی سیاسی بگەیەنێت. شانۆنامەنووسانی وەک ڤلادیمیر مایاکۆڤسکی (Vladimir Mayakovsky) شانۆنامەیان نووسی کە ڕەخنەیان لە سیستەمی کۆن دەگرت و ستایشی دەستکەوتەکانی شۆڕشیان دەکرد.
جگەلەمەش کاریگەریی شۆڕشی ئۆکتۆبەر تەنها لە سنوورەکانی یەکێتیی سۆڤیەتدا نەماوە. لە ئەوروپا و ئەمریکا، شانۆنامەنووسان و دەر‌هێنەران ئیلهامیان لە بیرۆکە سۆسیالیستییەکان و شێوازە نوێیەکانی شانۆی سۆڤیەت وەرگرت.ئەمەش بووە هۆی سەرهەڵدانی "شانۆی سیاسی" یان "شانۆی پرۆپاگەندە" لە وڵاتانی ڕۆژئاوا، کە هەوڵی دەدا کێشە کۆمەڵایەتی و سیاسییەکان بخاتەڕوو و بینەر هانبدات بۆ گۆڕانکاری. بێرتۆڵدت برێشت (Bertolt Brecht)، شانۆنامەنووس و دەر‌هێنەری ئەڵمانی، یەکێک بوو لە دیارترین ئەو کەسانەی کە کاریگەریی شۆڕشی ئۆکتۆبەری لەسەر شانۆکەی هەبوو. برێشت "شانۆی ئیپیک" (Epic Theatre)ی پەرەپێدا، کە تێیدا هەوڵی دەدا بینەر لەگەڵ کارەکتەرەکاندا نەچێتە ناو چیرۆکەکە و بە شێوەیەکی ڕەخنەگرانە بیر لە ڕووداوەکان بکاتەوە. تەکنیکەکانی وەک "دوورخستنەوە" (Verfremdungseffekt) و شکاندنی دیواری چوارەم، بەشێکی زۆریان لە بیرۆکەکانی شۆڕشی ئۆکتۆبەر و شانۆی سۆڤیەتەوە سەرچاوەیان گرتبوو، کە ئامانجیان هۆشیارکردنەوەی بینەر بوو سەبارەت بە پێکهاتە کۆمەڵایەتییەکان و هاندانیان بۆ گۆڕانکاری.
وەهەروەها کاریگەری لەسەر شانۆی جیهانی سێیەم و شانۆی پۆستکۆلۆنیال هەبوو.
لە وڵاتانی جیهانی سێیەم و ئەو ناوچانەی کە لەژێر دەسەڵاتی کۆلۆنیالیزمدا بوون، شۆڕشی ئۆکتۆبەر بووە هێمایەک بۆ بەرەنگاربوونەوەی ستەم و داگیرکاری.شانۆ لەم ناوچانەدا بووە پلاتفۆرمێک بۆ دەربڕینی ناسنامەی نەتەوەیی، ڕەخنەگرتن لە دەسەڵاتی کۆلۆنیالی، و بانگەشەکردن بۆ سەربەخۆیی و دادپەروەری کۆمەڵایەتی.شانۆنامەنووسان و دەر‌هێنەرانی وەک ئۆگستۆ بۆال (Augusto Boal) لە بەڕازیل، کە "شانۆی ستەملێکراوان" (Theatre of the Oppressed)ی داهێنا، بە شێوەیەکی ڕاستەوخۆ ئیلهامیان لە بیرۆکەکانی شۆڕشی ئۆکتۆبەر و تیۆرییەکانی مارکسیزم وەرگرتبوو بۆ دروستکردنی شانۆیەکی بەشداریکەر کە بینەر بکاتە بەشێک لە پڕۆسەی گۆڕانکاری کۆمەڵایەتی.
لێرەدا دەمەوێت تیشک بخەمەسەرئەوە لەگەڵ دابەزینی یەکێتیی سۆڤیەت و گۆڕانکارییە سیاسییەکان لە کۆتایی سەدەی بیستەمدا، کاریگەریی ڕاستەوخۆی شۆڕشی ئۆکتۆبەر لەسەر شانۆی جیهانی کەمیکرد.بەڵام، میراتی ئەم شۆڕشە لە شێوازە شانۆییەکان، بیرۆکە سیاسییەکان، و ڕۆڵی شانۆ وەک ئامرازێکی گۆڕانکاری کۆمەڵایەتی هەر بەردەوامە.شانۆی هاوچەرخ هێشتا سوود لەو تەکنیک و چەمکانە وەردەگرێت کە لە سەردەمی شۆڕشی ئۆکتۆبەردا سەریان هەڵدا، بەتایبەتی لە بواری شانۆی سیاسی، شانۆی بەشداریکەر، و شانۆی پەروەردەییدا.شۆڕشی ئۆکتۆبەر نەک تەنها ڕێچکەیەکی نوێی لە مێژووی سیاسیدا کردەوە، بەڵکو دەروازەیەکی نوێشی بۆ گەشەسەندنی شانۆ وەک هێزێکی گۆڕانکاری کۆمەڵایەتی لەسەر ئاستی جیهان کردەوە.