دیمانە: فەرمان حوسێن
لەم دیمانەیەدا سروە سەدرەدین، مامۆستا لە زانكۆی پۆلیتەكنیكی هەولێر، باس لە گرنگی مەشقی هاوینەی قوتابیان دەكات و ڕای دەگەێنێت كە مەشقی هاوینە هەنگاوێكی گرنگە بۆ پڕكردنەوەی بۆشایی نێوان فێربوونی ئەكادیمی و ژیانی پیشەیی. رونیشی دەكاتەوە كە مەشقی هاوینە دبێتە ئەزموونێی گرنگ بۆ قوتابیان و زیادكردنی كارامەییان، لەم رێگەیەشەوە پەیوەندی لەنێوان زانكۆ و بازاڕی كاردا دروست دەبێت.
مەشقی هاوینەی قوتابیان چی دەگەینێت؟
مەشقی هاوینەی قوتابیان چالاكییەكە، لە پشووی هاویندا ئەنجام دەدرێت، تێیدا قوتابیان بەشداری ئەزموونی پراكتیكی و دەستی دەكەن، وانە تیۆرییەكان لە زانكۆ فێردەبن و لە مەشقكردندا بەشێوەی كردارەكی جێبەجێی دەكەن. ئەم ڕاهێنانە لەلایەن زانكۆكان، كۆلێژەكان، پەیمانگەكان، دامەزراوە حكومییەكان یان بە هاوكاری كۆمپانیاكان و كەرتی تایبەت ڕێكدەخرێت. لە پێناو پێگەیاندنی كادیری ئەكادیمی بە توانا لە بوارە جیاجیاكانی بازاڕی كاردا.
ئەوەی جێگای ئاماژەیە لە زانكۆكانی هەرێمی كوردستان مەشقی هاوینەی قوتابیان وەك بەشێك لە پێداویستیەكانی بەدەستهێنانی بڕوانامە ئەنجام دەدرێت. بەتایبەت لە بڕوانامەكانی كۆلێژو پەیمانگە تەكنیكییەكان وەك زانكۆی پۆلیتەكنیك كە تێیدا سیستەمی خوێندن بۆڵۆنەیە، كە تێیدا قوتابی سەنتەری فێربوونە لە سەربنەمای فێركردنی لێهاتوویی، داوتر وانە خوێندراوە تیۆریەكان لە ڕێگەی مەشقكردنی هاوینە بەكرداری دەكرێت. بەئامانجی جەختكردنەوە لەسەر توانای دامەزراندن، دابینكردنی زانیاری لێهاتووی ، لێهاتوویەكانی بازاڕی كار، فێربوون بەدرێژایی ژیان.
بایەخ و گرینگی مەشقی هاوینەی قوتابیانی زانكۆ و پەیمانگەكان لەچی دەبینیەوە؟
مەشقی هاوینەی قوتابیان پێكهاتەیەكی سەرەكییە لە پڕۆسەی ئەكادیمی بۆ قوتابیانی زانكۆ لە كۆلێژ و پەیمانگەكان. لێرەدا چەند هۆكارێكی سەرەكی دەخەینەڕوو كە بۆچی گرنگییەكی زۆری هەیە:
ئەزموونی پراكتیكی: قوتابیان ئەو زانیارییە تیۆریانەی كە لە كاتی خوێندندا بەدەستیان هێناوە بۆ دۆخی جیهانی ڕاستەقینە بەكاردەهێنن. ئەمەش یارمەتیان دەدات پەرەپێدانی ئەو لێهاتووییانەی كە پێویستە بۆ پیشەی داهاتوویان.
پەرەپێدانی كارامەیی: ڕاهێنان گرنگی بە پەرەپێدانی كارامەیی تایبەت دەدات، تەكنیكی پەیوەندیدار بە بواری خوێندنی قوتابیەكە.
بەركەوتنی پیشەیی: زۆرجار قوتابیان لە چوارچێوەی ژینگەیەكی پیشەییدا ڕاهێنان دەكەن، تێڕوانینێك بەدەستدەهێنن بۆ چۆنیەتی كاركردن. ئەمەش دەتوانێت كاركردن لە كۆمپانیا، تاقیگە، یان ڕێكخراوەكانی پەیوەندیدار بە خوێندنەكانیانەوە بگرێتەوە.
دروستكردنی پەیوەندی: ڕاهێنانی هاوینە دەرفەت بۆ قوتابیان دەڕەخسێنێت بۆ پەیوەندیكردن لەگەڵ پیشەگەرەكانی بوارەكەیان، كە ئەگەری هەیە ببێتە هۆی ئۆفەری كار، مەشقكردن، یان پەیوەندی بەنرخی پیشەیی.
گەڕان بەدوای پیشەدا: بۆ ئەو قوتابیانەی كە هێشتا دڵنیا نین لە ڕێڕەوی پیشەكەیان، مەشقی هاوینە دەرفەتێك پێشكەش دەكات بۆ گەڕان بەدوای ڕۆڵ و پیشە جیاوازەكاندا، یارمەتیان دەدات بڕیاری ئاگادارانەتر سەبارەت بە داهاتوویان بدەن.
یەكگرتنی ئەكادیمی: لە زۆرێك لە پرۆگرامە ئەكادیمییەكاندا، ڕاهێنانی هاوینە پێكهاتەیەكی پێویستە كە ڕەنگە بەشداربێت لە پێداویستییە گشتییەكانی نمرە یان بڕوانامەی قوتابی.
زیادبوونی توانای دامەزراندن: زۆرجار خاوەنكارەكان بەدوای ئەو كاندیدانەدا دەگەڕێن كە نەك تەنها زانیاری ئەكادیمی بەڵكو ئەزموونی پراكتیكییان هەیە. مەشقی هاوینە ئەم بۆشاییە پڕدەكاتەوە، ئەمەش وادەكات قوتابیان زیاتر كاربكەن و ئامادەبن بۆ وەرگرتنی ئاستەنگە پیشەییەكان.
دروستكردنی سیڤی: ئەو ئەزموونەی كە لە كاتی ڕاهێنانی هاوینەدا بەدەستی هێناوە زیادكردنێكی بەنرخە بۆ سیڤی قوتابی، ئەمەش وای لێدەكات زیاتر ڕكابەری بكەن لە بازاڕی كاردا.
زیادكردنی متمانە: بە ڕووبەڕووبوونەوە و زاڵبوون بەسەر ئاستەنگەكانی جیهانی ڕاستەقینەدا، قوتابیان متمانە بە تواناكانیان بەدەستدەهێنن، باشتر ئامادەیان دەكات بۆ پیشەی دوای دەرچوون.
ئامانجە سەرەكییەكانی مەشقی هاوینەی قوتابیان چین؟
ئامانجە سەرەكییەكانی مەشقی هاوینەی قوتابیان بریتین، لە دابینكردنی ئەزموونی پراكتیكی بۆ قوتابیان، یارمەتیدانیان بۆ پەرەپێدانی كارامەیی پەیوەندیدار، بەركەوتنیان بە پراكتیكەكانی پیشە، و ئامادەكردنیان بۆ پیشەكانی داهاتوو بە پڕكردنەوەی بۆشایی نێوان فێربوونی ئەكادیمی و بەكارهێنانی جیهانی ڕاستەقینە.
چۆن مەشقی هاوینە بەشدارە لە خوێندنی ئەكادیمی و ئامادەكاری پیشەی قوتابی؟
ڕاهێنانی هاوینە تەواوكەری فێركردنی ئەكادیمییە بە ڕێگەدان بە قوتابیان بۆ بەكارهێنانی زانیاری تیۆری لە شوێنێكی پراكتیكیدا. هەروەها یارمەتیان دەدات پەرەپێدانی كارامەیی پیشەیی، دروستكردنی پەیوەندی، و بەدەستهێنانی تێگەیشتن لە پیشە هەڵبژێردراوی خۆیان.
چۆن قوتابیان بە شێوەیەكی گشتی دەرفەتی مەشقی هاوینە دەدۆزنەوە و داواكاری پێشكەش دەكەن؟
بەزۆری قوتابیان دەرفەتی ڕاهێنانی هاوینە لە ڕێگەی خزمەتگوزارییەكانی پیشەی زانكۆ، پۆرتاڵی كار، پێشنیارەكانی فاكەڵتی، یان لە ڕێگەی پەیوەندیكردنی ڕاستەوخۆی داومەزراوە حكومییەكان وكەرتی تایبەت وكۆمپانیاكان، كە بەرنامەی مەشقكردن پێشكەش دەكەن دەدۆزنەوە.
ساڵانە بەمەبەستی ئەنجامدانی مەشقی هاوینە ئاڵوگۆڕكردنی قوتابیانی زانكۆ و پەیمانگاكان لەنێوان زانكۆ و پەیمانگەكانی ناوخۆی هەرێمی كورستان و وڵاتانی دەرەوە ئەنجام دەدرێت، ئایا ئەم ئاڵوگۆڕییە تاچەند زانكۆی پۆلیتەكنیكیش دەگرێتەوە؟
قوتابیانی زانكۆكانی هەرێمی كوردستان لە نێویشیاندا زانكۆی پۆلیتەكنیكی هەولێر بەنمونە ئەو دەرفەتەی ڕەخساندووە بۆ قوتابیان كە ساڵانە چەندین قوتابی لە بەشە جیاوازەكانی كۆلێژ و پەیمانگە تەكنیكییەكان دەنێرێتە دەرەوە بەمەبەستی ئەنجامدانی مەشقی هاوینە، بەپێچەوانەشەوە قوتابیانی وڵاتانیش ڕوو لە هەرێمی كوردستان دەكەن.
سوودەكانی بەشداریكردن لە مەشقی هاوینەدا چ لە ڕووی ئەكادیمی و چ لە ڕووی پیشەییەوە چیین؟
لە ڕووی ئەكادیمییەوە، مەشقی هاوینە فێربوون بەرز دەكاتەوە بە پێشكەشكردنی ئەزموونی پراكتیكی، لە كاتێكدا لە ڕووی پیشەییەوە، توانای دامەزراندن باشتر دەكات بە زیادكردنی ئەزموونی پەیوەندیدار بۆ سیڤی، پەرەپێدانی كارامەیی بنەڕەتی، و دروستكردنی دەرفەتی پەیوەندیكردن. ئەزموون و لێهاتوویی.
ئایا مەشقی هاوینە بەشێكی ناچارییە لە پرۆگرامی ئەكادیمی؟
بەڵێ جێبەجێ كردنی مەشقی هاوینە ناچارییە و مەرجێكە وەك بەشێك لە پێداویستیەكانی بەدەستهێنانی پڕوانانەی دبلۆم یان بكالۆریۆس لە زانكۆ تەكنیكیەكان، چونكە ئەو زانیاریانەی لە ڕاهێنانی هاوینەدا بەدەست دەهێندرێن تەواوكەری خوێندنی ئەكادیمییە.
ئەو ئاستەنگانە چین كە ، قوتابیان لە كاتی مەشقەكانی هاوینەدا ڕووبەڕووی دەبێتەوە و چۆن بەسەریاندا زاڵ دەبێت؟
یەكێك لەو تەحەددایانەی كە ڕووبەڕووی قوتابی دەبێتەوە، خۆگونجاندنە لەگەڵ ژینگەی كاركردنی خێرا. خۆ زاڵكردنی بە باشتركردنی تواناكانی بەڕێوەبردنی كات و داواكردنی ڕێنمایی لە ڕاهێنەرەكان بۆ ئەوەی ئەركەكان بە شێوەیەكی كاریگەر لە پێشینەدا دابنێت.
پێت وانییە لە كۆلێژ و پەیمانگەكان گرنگی زیاتر بە لایەنی پراكتیكی (كرداری)بدرێت و لەپاڵ وانە تیۆرییەكان، قوتابییان ئاشنا بكرێن بە كەلوپەل و پێویستییەكانی سەردەم؟
گومانی تێدانیە لایەنی پڕاكتیكی ڕەنگدانەوەی وانە تیۆریەكانن، بەڵام ئەوەی لێرەدا گرنگە قوتابی لەم چوارچێوە فێركردنە كلاسیكییە بهێندرێتە دەرەوە، زیاتر ئاشنا بكرێت بە جیهانی ڕاستەقینە و كارامەیەكانی بەكاربخات.
دانەمەزراندن و نەبوونی هەلی كار، تاچەند كاریگەری لەسەر قوتابی دروست دەكات كە گرنگی بە مەشقی هاوینە نەدات و جۆرێك لە بێ هیوایی پێوە دیار بێت؟
بەپێچەوانەوە دانەمەزراندن لەكەرتی گشتی هۆكارێكە بۆ ئەوەی قوتابیان لە ڕێگەی مەشقی هاوینە بتوانن زیاتر هەوڵ بدەن، لێهاتووی خۆیان بەرەو پێشەوە ببەن، هەندێ جار مەشقكردنی قوتابی بەتوانا لە شوێنی مەشقەكەی هەلی كاری بۆ ڕەخساوە، كۆمپانیاكە داوای كرووە بە هۆی زیرەكی و پابەند بوون بە كات و ڕێنماییەكانی ئەو شوێنە. واتا مەشقی هاوینە دەرفەتی كاركردن بۆ قوتابی دابین دەكات لە زۆربەی شوێنەكانی مەشقكردنیان.
چۆن كوالیتی گشتی ئەزموونی مەشقی هاوینەی قوتابی هەڵدەسەنگێندرێت؟
كوالێتی ئەزمونی مەشقی هاوینەی قوتابی لە ڕێگەی سەرپەرشتیاری پڕاكتیكی شوێنی مەشقەكەی و سەرپەرشتیاری زانستی و ئامادەكردنی ڕاپۆڕتی ماوەی مەشقكردنی لە شوێنی مەشقەكەی لەو زانیاریانەی فێربووە جگە پابەند بوون بەكات و خۆشەویستی بۆ ئەوكارە پراكتیكیە و جێبەجێكردنی ئەرك و ڕێنمایەكان دەتوانرێت هەڵسنگاندن بۆ ئەزمونی فێربوونی قوتابی بكرێت.
چ ئامۆژگاریەك بەو قوتابیانە دەدەیت، كە خۆیان بۆ مەشقی هاوینە ئامادە دەكەن؟
ئامۆژگاریەكانم وەك پێشنیار بۆ ئەو قوتابیانەی دەگەن بە قۆناغی مەشقی هاوینە:
１. شوێنێك هەڵبژێرێت بۆ مەشقەكەی لەگەڵ پسپۆڕیەكەی بگونجێت، بۆ ئەوەی ئەو كارامەیەی كە هەیەتی بەكردارەكی جێ بەجێ ی بكات، ئەمەش زۆرترین سوودی پێدەگەینێت، شوێنێك بێت داهاتووی خۆی تێدا بدۆزێتەوە، نەك شوێنێك هەڵبژێرێت تەنها ڕەچاوی هەڵكەوتەی شوێنی جوگرافی بكات و مەست تێیدا تەنها تەواوكردنی ماوەی مەشكردنەكەیان بێت.
２. پابەند بێت بە كات و جێبەجێكردنی ڕێنمایەكانی داواكراو لەشوێنی مەشقەكەی.
３. ڕەفتار، هەڵسوكەت، خۆڕاگری، هەڵوێستی ئەرێنی، مەشقكردن بە بەردەاوامی و داوای یارمەتی لە كاتی پێویستدا گونجاو بێت.
４. بەشێوەیەك كاربكات سەرنجی كارمەند و بەڕێوەبەری شوێنی مەشقەكەی بەلای خۆیدا ڕابكێشێت.
５. جێبەجێكردنی ئەم خاڵانەی سەرەوە زۆربەی كات دەرفەتی كار هەر لەم شوێنەی مەشقكردنە بۆ قوتابی دەڕەخسێنێت.
لە كۆتاییدا بە كورتی، مەشقی هاوینەی قوتابیان هەنگاوێكی گرنگە بۆ پڕكردنەوەی بۆشایی نێوان فێربوونی ئەكادیمی و ژیانی پیشەیی، دەرفەتێكە بۆ بەدەستهێنانی ئەزموونی جیهانی ڕاستەقینە، پەرەپێدانی كارامەیی گرنگ و ئامادەكاری بۆ پیشەی داهاتوویان، دروستكردنی لینكێك لە نێوان زانكۆ و بازاڕی كاردا.