تەرخانکردنی ڕۆحی کۆنگرەی چوارەمی جیهانی ژنانی پەکین و خێراکردنی ڕێڕەوێکی نوێی گەشەپێدانی گشتگیر بۆ ژنان
وەرگێڕانی : نەبەز مصطفى
هاوکاران و میوانە بەڕێزەکان.....
خانمان و بەڕێزان و هاورێیان....
پێنج ساڵ لەمەوبەر، پێشنیارم کرد کە خولی نوێی کۆبوونەوەی سەرکردە جیهانییەکان لەبارەی ژنانەوە ببەسترێت. ئەمڕۆ، زۆر دڵخۆشم کە وەک پلانی بۆ دانراوە لە پەکین لەگەڵ هاوڕێیان کۆببمەوە، بەمەبەستی پێکەوە یادکردنەوەی سیهەمین ساڵوەگەری کۆنگرەی جیهانی چوارەمی ژنانی پەکین و گفتوگۆکردن لەسەر ڕێگاکانی پەرەپێدانی پرسی ژنان لەسەر ئاستی جیهان. لەم بۆنەیەدا، بە ناوی حکومەت و گەلی چینەوە، گەرمترین پیرۆزبایی خۆم ئاراستەی بەستنی ئەم ميتينگە دەکەم.
ژنان ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕن لە دروستکردن و پەرەپێدان و گواستنەوەی شارستانیەتی مرۆڤایەتی، بۆیە پەرەپێدانی پرسی ژنان بەرپرسیارێتییەکی هاوبەشە و دەکەوێتە سەر شانی کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی.
٣٠ ساڵ لەمەوبەر، ئامانجی باڵای "کارکردن بۆ یەکسانی، گەشەپێدان و ئاشتی" لە کۆنگرەی جیهانی چوارەمی ژنانی پەکین دیاریکرا، و "ڕاگەیاندن و پلاتفۆرمی کاری پەکین" وەک خاڵێکی وەرچەرخان پەسەند کرا، کە یەکسانی جێندەری خستە ناو بەرنامەی کاری سەردەمەکە و، نەوە لە دوای نەوەی گەلانی جیهانی هاندا بۆ تێکۆشان لە پێناویدا.
لە ماوەی ٣٠ ساڵی ڕابردوودا، پرسی ژنان لەسەر ئاستی جیهان گەشەسەندنی زۆری بەخۆوە بینیوە، بە ڕێنمایی ڕۆحی کۆنگرەی جیهانی چوارەمی ژنانی پەکین، کە جوانی بە پێشکەوتنی شارستانیەتی مرۆڤایەتی بەخشیوە.
هەوڵدان بۆ یەکسانی نێوان پیاوان و ژنان بووەتە یەکێک لە ڕێککەوتنە باوەکان لە کۆمەڵگەی نێودەوڵەتیدا، و خراوەتە ناو بەرنامەی کاری گەشەپێدانی جۆراوجۆر و ئامانجەکانی گەشەپێدان لە بوارە پێشینەکانی نەتەوە یەکگرتووەکاندا، و ١٨٩ وڵات "ڕێککەوتننامەی نەهێشتنی هەموو جۆرەکانی جیاکاری دژی ژنان"یان پەسەند کردووە. ژینگەی ژیان و گەشەپێدانی ژنان بەردەوام لە باشبوون و پێشکەوتندایە، کە تێیدا زیاتر لە ١٩٠ وڵات نزیکەی ١٦٠٠ یاسایان پەسەند کردووە بۆ دڵنیابوون لە ماف و بەرژەوەندییەکانی ژنان، و ژمارەیەکی زیاتر لە وڵاتان پلان و بەرنامەی کاری نیشتمانییان داناوە بۆ بەهێزکردنی خۆشگوزەرانی ژنان. هەنگاوی بەرچاو نراون بۆ بەهێزکردنی ژنان، چونکە ئاستی خوێندەواری ژنان بەردەوام لە بەرزبوونەوەدایە، و ڕۆڵێکی گرنگتر دەگێڕن لە ژیانی ئابووری و سیاسی و ڕۆشنبیری و کۆمەڵایەتیدا، و ژمارەیەکی زۆر لە ژنانی دیار لاپەڕە درەوشاوەکانی ژیانیان نووسیوە بە بەشداریکردنیان بە حیکمەت و هێزیانەوە لە گۆڕەپانی نێودەوڵەتیدا.
خانمان و بەڕێزان و دۆستان!
ژنان لەسەر ئاستی جیهان لە داهاتوویەکی هاوبەشدا بەشدارن. لە ئێستادا، هێشتا ئاستەنگە ئاڵۆزەکان لەبەردەم گەشەپێدانی گشتگیری ژناندا ماون. بەپێی ئامارەکان، هێشتا ٦٠٠ ملیۆن ژن و کچ بەهۆی جەنگ و ململانێکانەوە دەناڵێنن، و نزیکەی ١٠%ی ژنان و کچان لە هەژارییەکی سەختدا دەژین. لە هەمان کاتدا، کێشە سەختەکان وەک توندوتیژی و جیاکاری چارەسەر نەکراون، جگە لە فراوانبوونی جیاوازی دیجیتاڵی نێوان جێندەرەکان، هێشتا ڕێگەیەکی سەختمان لەبەردەمە بۆ گەیشتن بە یەکسانی نێوان پیاوان و ژنان. بەچاوەڕوانی داهاتوو، پێویستە ئامانجی ڕەسەنی کۆنگرەی جیهانی چوارەمی ژنانی پەکین زیندوو بکەینەوە و سازانێکی فراوانتر دروست بکەین و ڕێگەیەکی درەوشاوەتر بگرینەبەر و هەنگاوی کردەیی زیاتر بنێین بۆ خێراکردنی ڕێڕەوێکی نوێی گەشەپێدانی گشتگیر بۆ ژنان. بۆیە، لێرەدا چوار پێشنیار دەخەمەڕوو:
یەکەم:پێکەوە کار بکەین بۆ دروستکردنی ژینگەیەکی باش و گونجاو بۆ گەشەکردن و گەشەپێدانی ژنان.
ئاشتی و ئاسایش مەرجی پێشوەختن بۆ گەیشتن بە گەشەپێدانی گشتگیری ژنان، بۆیە پێویستە پابەند بین بە چەمکی ئاسایشی هاوبەش و یەکگرتوو و هاوکاری و بەردەوام، و ئاشتی لە جیهاندا بپارێزین، بە شێوەیەک کە ژنان بتوانن چێژ لە تیشکی بەختەوەری و ئاسایش وەربگرن، و دوور بکەونەوە لە سێبەری جەنگ و نائارامی. پێویستە پاراستنی ژنان و کچان لە ناوچەکانی جەنگ و ململانێکان و ناوچە هەژارەکان و لێقەوماوەکان بەهێز بکەین، و پشتیوانی لە ڕۆڵی گرنگی ژنان بکەین لە ڕێگریکردن لە ململانێکان و دووبارە بنیاتنانەوەی نیشتمان. هەروەها پێویستە میکانیزمەکانی بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژی باشتر و تەواو بکەین، و بە توندی بەرەنگاری هەموو جۆرەکانی توندوتیژی دژی ژنان ببینەوە.
دووەم: پێکەوە کار بکەین بۆ دروستکردنی دینامیکییەکی بەهێز بۆ گەشەپێدانی پرسی ژنان بە کوالیتی بەرز. گرنگە ژنان بەشدار بن لە نوێکردنەوەی جیهان و لە بەرهەمەکانی سوودمەند بن.
پێویستە هەوڵەکانمان لەسەر چارەسەرکردنی کێشەی نایەکسانی و ناتەواوی لە گەشەپێدانی ژنان لە جیهاندا چڕ بکەینەوە، و توانای هەموو ژنان بەرز بکەینەوە بۆ بەشداریکردن لە بەرهەمەکانی جیهانگیری ئابووری، و بەهێزی گەشەپێدانی گشتگیری ژنان بەرز بکەینەوە. پێویستە دەرفەتی خولی نوێی شۆڕشی تەکنەلۆژی و گۆڕانکاری پیشەسازی بقۆزینەوە، و گەشەپێدانی پرسی ژنان بە کوالیتی بەرز لە ڕێگەی داهێنانی زانستی و تەکنەلۆژییەوە پێشبخەین، و پشتیوانی لە ژنان بکەین بۆ گێڕانی ڕۆڵێکی گەورەتر لە گەشەپێدانی سەوزدا، و هەوڵ بدەین ژیانی درەوشاوەی خۆیان بپارێزن و خەونەکانیان لە ڕەوتی نوێکردنەوەی جیهاندا بەدی بهێنن.
سێیەم: پێکەوە کار بکەین بۆ دامەزراندنی هاوکێشەی حوکمڕانی کە ماف و بەرژەوەندییەکانی ژنان مسۆگەر بکات.
پێویستە سیستەم و یاساکانمان تەواو بکەین، و سیاسەت و ڕێکاری پراکتیکی زیاتر دەربکەین بۆ توانادارکردنی هەموو ژنان بۆ گەیشتن بە سەرچاوە تەندروستی و پەروەردەیی نایابتر، و هەوڵ بدەین بۆ ئەوەی بە شێوەیەکی گشتگیر و دادپەروەرانەتر چێژ لە مافە جۆراوجۆرەکان وەرگرن. پێویستە ژینگەیەکی کۆمەڵایەتی لێبوردە و هاوئاهەنگ دروست بکەین، کە ژنان لە جیاکاری و تەرەفداری بپارێزێت. و پێویستە کەناڵەکانی بەشداریکردنی ژنان لە ژیانی سیاسی و گفتوگۆکردن لەسەر کاروباری سیاسی فراوان بکەین، و پشتیوانی لە بەشداریکردنی بەرفراوانیان لە حوکمڕانی دەوڵەت و کۆمەڵگەدا بکەین. هەروەها پێویستە هەوڵی هاوبەش بدەین بۆ دروستکردنی کەشێکی ئەرێنی کە تێیدا ڕێز لە ژنان بگیرێت، بەم شێوەیە چەمکی یەکسانی جێندەری وەک کۆدەنگییەکی شارستانی و یاسای ڕەفتاری کۆمەڵگە بە شێوەیەکی ڕاستەقینە بچەسپێنرێت.
چوارەم: پێکەوە کار بکەین بۆ نووسینەوەی لاپەڕەیەکی نوێی هاوکاری جیهانی لە بواری ژناندا.
لەم دواییانەدا، دەستپێشخەری حوکمڕانی جیهانی خراوەتەڕوو کە داوا دەکات مرۆڤ لە پلەی یەکەمدا بێت و ئامانجی بنیاتنانی سیستەمێکی حوکمڕانی جیهانی دادپەروەرانەتر و یەکسانتر بێت. ژنان هێزێکی گرنگن بۆ چاکسازی و تەواوکردنی سیستەمی حوکمڕانی جیهانی. پێویستە پشتیوانی لە ژنان بکەین بۆ ئەوەی بەرپرسیارێتی سەردەمەکە هەڵبگرن، و بە شێوەیەکی قووڵ بەشدار بن لە حوکمڕانی جیهانیدا، و لە بەرهەمەکانی حوکمڕانی سوودمەند بن. و پێویستە پشتیوانی لە ڕۆڵی ناوەندی نەتەوە یەکگرتووەکان بکەین بۆ گرنگیدانێکی زیاتر بە پێداویستییەکانی ژنان لە وڵاتانی گەشەسەندوو، و پلاتفۆرمێکی فراوانی هاوکاری بۆ ژنان لە وڵاتانی جیهان دروست بکەین، و پەیوەندی و سوودوەرگرتنی هاوبەش لە نێوانیاندا بەردەوام قووڵتر بکەینەوە، بە شێوەیەک کە یارمەتیدەر بێت لە دروستکردنی دیمەنێکی زیندوو بۆ گەیشتن بە پێشکەوتنی هاوبەش.
خانمان و بەڕێزان و دۆستان!
چین پابەندە بە یەکخستنی پرسی ژنان لە کارە گەورەکانیدا بۆ بەدیهێنانی مۆدێرنکردنی بە شێوازی چینی. دوای ساڵانێک لە هەوڵدان، پرسی ژنان لە چین دەستکەوتی مێژوویی بەدەست هێناوە و گۆڕانکاری مێژوویی بەخۆوە بینیوە. گەورەترین جەنگمان لە مێژووی مرۆڤایەتیدا بۆ نەهێشتنی هەژاری بردەوە، کە تێیدا ٦٩٠ ملیۆن ژن بە هاوبەشی ژیانێکی خۆشگوزەرانانەیان دەست پێکرد، بەم شێوەیە ئامانجی کەمکردنەوەی هەژاری لە بەرنامەی کاری ٢٠٣٠ی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ گەشەپێدانی بەردەوام پێش وادەی خۆی بەدیهات. ڕێژەی مردنی دایکان لە چین نزیکەی ٨٠% کەمیکردووە بە بەراورد بە ساڵی ١٩٩٥، و چین لە ڕیزبەندی پێشەوەی وڵاتانی داهات ناوەند و بەرزدایە لە جیهاندا لە ڕووی پێوەرە سەرەکییەکانی تەندروستی دایکان و منداڵانەوە. ئەمڕۆ، ژنان لە چین بە ڕاستی ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕن لە گەشەپێدانی ئابووری و کۆمەڵایەتیدا، وەک ئەوەی بڵێیت "نیوەی ئاسمان هەڵدەگرن"، چونکە ڕێژەی بەشداریکردنی ژنان لە کۆی هێزی کار لە چیندا زیاتر لە ٤٠%ە، و زیاتر لە نیوەی سەرمایەگوزارانی پڕۆژە ئینتەرنێتییەکان و زیاتر لە ٦٠%ی وەرگرانی مەدالیا لە چوار خولی ڕابردووی یارییە ئۆڵۆمپیادەکانی هاوینەدا ژنن. ژنانی چینی لە سەردەمی نوێدا، بە متمانە و چالاکییەکی بێ وێنەوە، لە حوکمڕانی نیشتمانی و کۆمەڵایەتیدا بە پڕۆسە تەواوەکانیەوە بەشدارن، و لە ڕیزەکانی پێشەوەی پەرەپێدانی گوندەکان و خۆشگوزەرانی هاوبەشدا تێدەکۆشن و هەوڵ دەدەن، و لە بواری داهێنانی تەکنەلۆژی و گۆڕانکاری دیجیتاڵیدا، وێستگەی درەوشاوەی خۆشگوزەرانی و خۆبەخشین بۆ داستانە ژنانەکان دەنووسنەوە. هەر ژنێک پاڵەوانێکە لە ڕێڕەوی نوێی مۆدێرنکردنی بە شێوازی چینی!
چین هەوڵ دەدات دەرفەت و گەرەنتی بۆ پرسی ژنان لەسەر ئاستی جیهان لە ڕێگەی گەشەپێدانی خۆیەوە دابین بکات.
چین دەستپێشخەری کرد بۆ دامەزراندنی ڕۆژی جیهانی دیالۆگی نێوان شارستانییەتەکان، و خەڵاتێکی بۆ پەروەردەی کچان و ژنان بە هاوکاری لەگەڵ ڕێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ پەروەردە و زانست و ڕۆشنبیری (یونسکۆ) دامەزراند، و ژمارەیەک پڕۆژەی خێرخوازی بچووک و جوان، وەک "پڕۆژەی تەندروستی دایکان و منداڵان" و "پڕۆژەی قوتابخانەی دڵخۆش" جێبەجێ کرد، هەروەها چالاکانە پەیوەندی و هاوکاری نێودەوڵەتی لە بواری ژناندا لە چوارچێوەی "یەکەمین و ڕێڕەو" و ڕێکخراوی هاوکاری شانگهایدا پێشدەخات.
بۆ دابینکردنی پشتیوانی زیاتر بۆ گەشەپێدانی پرسی ژنان لەسەر ئاستی جیهان، لایەنی چینی ڕایگەیاند کە لە پێنج ساڵی داهاتوودا ١٠ ملیۆن دۆلاری ئەمریکی وەک کۆمەکی دارایی زیادە بۆ دەستەی نەتەوە یەکگرتووەکان تایبەت بە پرسی ژنان دابین دەکات؛ و ١٠٠ ملیۆن دۆلاری ئەمریکی وەک پشکی سندوقی گەشەپێدانی جیهانی و هاوکاری باشوور-باشوور دابین دەکات، بەمەبەستی جێبەجێکردنی پڕۆژەی هاوکاری بۆ بەهێزکردنی گەشەپێدانی ژنان و کچان بە هاوکاری لەگەڵ ڕێکخراوە نێودەوڵەتییەکان؛ و هەزار پڕۆژەی بچووک و جوان وەک دیاری لە بواری بژێوی ژیان و گەشەپێداندا کە گرنگی بە ژنان و کچان دەدات دروست دەکات؛ و بانگهێشتی ٥٠ هەزار ژن دەکات بۆ بەشداریکردن لە چالاکییەکانی پەیوەندی و خولەکانی خوێندن لە چین؛ و "ناوەندێکی جیهانی بۆ بنیاتنانی توانای ژنان" دروست دەکات بۆ ئەنجامدانی هاوکاری گەشەپێدان لەگەڵ وڵاتان و ڕێکخراوە نێودەوڵەتییە پەیوەندیدارەکان لە بواری بنیاتنانی توانای ژناندا، بەم شێوەیە کەسانی بەتوانای زیاتری ژن ئامادە دەکرێن.
خانمان و بەڕێزان و دۆستان!
وتەیەکی چینی هەیە کە دەڵێت: "هەوڵدان ئەنجامی بەرهەمدار دەدات." لە خاڵێکی دەستپێکی نوێی مێژوودا، با ڕۆحی کۆنفرانسی جیهانی چوارەمی ژنانی پەکین بپارێزین و تەرخان بکەین، و ڕێڕەوێکی نوێی گەشەپێدانی گشتگیر بۆ ژنان خێرا بکەین، و پێکەوە داهاتوویەکی جوانتر بۆ مرۆڤایەتی دروست بکەین، تاوەکو ئامانجی دامەزراندنی کۆمەڵگەیەکی داهاتووی هاوبەش بۆ مرۆڤایەتی بەدی بهێنین.
هیوادارم ئەم میتینگە بە سەرکەوتنی کۆتایی پێ بێت! سوپاس بۆ ئێوە.
پەکین، ١٣ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٥
